Ucabanga ukuthi ungubani ongaziwa ku-intanethi? Cabanga futhi
IWebhu iyisimangaliso esiye sashintsha indlela esiphila ngayo. Enye yezinzuzo zokuthola inthanethi yikhono lokuxhumana nabantu emhlabeni wonke ngaphandle kokudalula ulwazi lwethu olukhomba, ngokungaziwa ngokuthumela imicabango yethu, imibono yethu, nokuphendula kwethu ngaphandle kokusaba.
Amandla okungaziwa ngokuphelele ku-intanethi ingenye yezinzuzo eziyinhloko ze-inthanethi, kodwa lokhu kuzuzisa kungasetshenziswa abanye abantu, ikakhulukazi njengoba kukhona indawo enkulu yolwazi etholakalayo mahhala kunoma ubani onesikhathi, isisusa, nesithakazelo ukubeka izinkomba kanye nokukhipha lokho okungaziwa.
Cabanga ngalezi zimo ezilandelayo ezihlukana ngalokhu kungaziwa ku-intanethi:
- Uthola umlayezo ovela kumuntu okuthiwa i-RedDog14 ku-YouTube. Abayithandi amazwana owawathumele kuvidiyo yabo, futhi usongela ukutshela indawo osebenza kuyo owaye wanikela emkhankasweni wezingxabano zezombusazwe.
- Ikolishi langakini liqhuba isifundo sempilo. Umuntu ohola le workshop unesiteshi esithandwayo se-Instagram esinamakhulu ezinkulungwane wabalandeli. Omunye wabantu abaya kulo mbuthano uyathinteka ngento ethi lo buntu uthi, ngakho uthumela igama lakhe langempela, ikheli lekhaya, nenombolo yocingo kuwo wonke amapulatifomu omphakathi wakhe wezokuxhumana.
- Uthisha wegrama esikoleni esiphakeme ukhetha ukuhola umdlalo wesikole. Abanye abafundi ekilasini abavumelani nalesi sinqumo, ngakho benza sengathi bangumngane womfana, bamthole ukwabelana ngolwazi lomuntu siqu bese babelana ngalolu lwazi - baqedile ngezithombe - kuwebhusayithi yesikole.
Zonke lezi zimo, ngenkathi zihluke, ziphula ubumfihlo futhi zinciphisa ukungaziwa. Lezi yizibonelo ze-doxing.
Iyini i-Doxing?
Igama elithi "doxing", noma "doxxing", livela "kumadokhumenti", noma "ukuyeka ama-docs", ekugcineni kufushane nje "kwi-dox". I-Doxing ibhekisela kumkhuba wokusesha, ukwabelana, nokwazisa ulwazi lomuntu siqu kwiWebhu kwiwebhusayithi, iforamu, noma ezinye izindawo ezifinyeleleka esidlangalaleni. Lokhu kungafaka amagama aphelele, amakheli asekhaya, amakheli omsebenzi, izinombolo zocingo (kokubili zomuntu siqu nochwepheshe), izithombe, izihlobo, amagama abasebenzisi, konke abathumele ku-intanethi (ngisho nezinto ezacatshangwa ngasese), njll.
I-Doxing ivame ukuhloswe ngabantu "abavamile" abasebenzisa amawebhusayithi ngokungaziwa ukuthi abasibo abantu ebusweni bomphakathi, kanye nanoma ubani kulabo bantu abangase bahlotshaniswe nabo: abangani babo, izihlobo zabo, abahlobo babo abaqeqeshiwe, njalonjalo . Lolu lwazi lungabonakaliswa ngasese njengalesi sibonelo esingenhla, noma, singathunyelwa esidlangalaleni.
Uhlobo Luni Lolwazi Olutholakala Ngokwe-Doxing?
Ngaphezu kwamagama, ikheli, nezinombolo zocingo, imizamo yokukhokha ingabonakalisa imininingwane yenethiwekhi, ulwazi lwe-imeyli , izakhiwo zenhlangano, kanye nedatha efihliwe - noma yini ekuthunjweni kwezithombe ezibucayi ezombusazwe.
Kubalulekile ukuqonda ukuthi yonke le lwazi - njengekheli, inamba yocingo, noma izithombe - isivele inthanethi futhi itholakale esidlangalaleni. I-Doxing ivele imlethe lonke lolu lwazi kusuka emithonjeni ehlukahlukene eya endaweni eyodwa, ngakho-ke lenze itholakale futhi ifinyeleleke kunoma ubani.
Ingabe Kunemihlobo Ehlukile Ye-Doxing?
Ngenkathi kunezindlela eziningi ezahlukene abantu abangenza ngayo i-dox, izimo ezivame kakhulu zokuxuba ziwela kokukodwa noma ngaphezulu kwalokhu okulandelayo:
- Ukukhulula ulwazi oluyimfihlo lwabahlali, nolwazi oluzimele oluku-intanethi
- Ukukhulula ulwazi olungaziwa ngaphambilini lwesakhamuzi sangasese ku-intanethi
- Ukukhulula ulwazi lwesakhamuzi sangasese esiku-intanethi esingabonakalisa idumela labo kuphela, kodwa kulabo abangabangane babo siqu / noma abaqeqeshiwe
Noma yiziphi izibonelo ezinikezwe kulesi sihloko zingawela ngaphansi kokukodwa noma ngaphezulu kwalokhu kuveza. Emgodleni walo, ukuxoshwa kuyisimo sokungasese .
Kungani Abantu Dox Abanye Abantu?
Ukuxoshwa kuvame ukuqhutshwa ngenhloso yokulimaza kabi omunye umuntu, nganoma yisiphi isizathu. I-Doxing nayo ingabonakala njengendlela yokungahambi kahle okubonwayo, ukuletha umuntu ubulungiswa emehlweni omphakathi, noma ukudalula i-ajenda eyayingakaze idalwe esidlangalaleni.
Ukukhulula ngolwazi ulwazi lomuntu siqu nge-intanethi ngokuvamile kuhambisana nenjongo yokujezisa, ukushayisana noma ukuhlazisa iqembu elibucayi. Noma kunjalo, injongo esemqoka yokwenza i-doxing ukwephula ubumfihlo.
Uhlobo Luni Oluyingozi Lungahle Lenziwe Ngama-Doxing?
Ngenkathi isisusa sokuthunyelwa kwamanye amazwe kungase kuvele ngaso sonke isikhathi siphumelele ekuhlanganyeleni okuhle, inhloso yokubamba iqhaza kaningi ukulimaza uhlobo oluthile.
Esikhathini sokuzama ukuletha umuntu ubulungiswa ebusweni bomphakathi ngokubaxosha, ingozi enkulu ingenziwa ngabantu abanenhloso enhle abahamba ngokulandela i-target doxing engahlobene nalokho okwenzekayo, ekudaluleni ukubonakala komuntu oyedwa ongenacala ulwazi ku-intanethi.
Ukudalula ulwazi lomunye umuntu ku-intanethi ngaphandle kokwazi noma kwemvume yabo kungahle kube yinto engavamile. Futhi kungabangela ukulimala kwangempela: umonakalo kokubili ukuhlonishwa komuntu siqu nezobuchwepheshe, impumelelo engaba khona kwezezimali, nokuhlehliswa komphakathi.
Izibonelo ze-Doxing
Kunezizathu eziningana ezenza abantu banqume ukuthi "badonsa" abanye abantu. Isibonelo sethu ngenhla sibonisa isizathu esisodwa esivamile esenza abantu banqume ukwenza i-dox; umuntu oyedwa uyathukuthela omunye umuntu, nganoma yisiphi isizathu, futhi unquma ukumfundisa isifundo. I-Doxing inikeza amandla aqondile phezu komuntu ohlosiwe ngokubonisa ukuthi ulwazi lomuntu siqu luyatholakala kanjani emaminithini ambalwa okusesho.
Njengoba i-doxing isanda kakhulu, izimo ezibandakanya ukuxoshwa kuye kwanda kakhulu emehlweni omphakathi. Izibonelo ezimbalwa eziyaziwa kakhulu zokuxuba zifaka lokhu okulandelayo:
- Ihlazo lika-Ashley Madison : U-Ashley Madison wayeyindawo yokuphola e- intanethi eyenza abantu abanentshisekelo yokuthandana ngaphandle kobudlelwano obuzibophezele. Iqembu le-hacker lenza izidingo zabaphathi ngemuva kuka-Ashley Madison; lapho lezo zimfuno zingatholakali, leli qembu ladedela idatha yomsebenzisi ezwelayo, ngaleyo ndlela ihoxisa izigidi zabantu kulesi sinyathelo futhi ibangela ukuhlazeka, ukuhlazeka komphakathi, kanye nokulimaza kokubili ukuhlonishwa komuntu siqu nokwaziswa.
- Cecil Lion : Udokotela wamazinyo waseMinnesota uzingela ngokungemthetho futhi wabulala ingonyama ehlala emdlalweni ovikelwe ogcinwa eZimbabwe. Olunye ulwazi lwakhe lokukhomba lwaludedelwa, okwaholela ekutheni ulwazi olwengeziwe lomuntu siqu luthunyelwe esidlangalaleni kubantu abathukuthele ngezenzo zakhe futhi bafuna ukumbona esidlangalaleni.
- Ukuqhunyiswa kwamabhomu eBoston Marathon : Ngesikhathi sokuqhuma kwamabhomu eBoston Marathon, abasebenzisi abayizinkulungwane emphakathini weReddit babambe iqhaza ngezindaba nolwazi mayelana nomcimbi kanye nokuphenywa okulandelayo. Inhloso yayikuhle: ukuhlinzeka ngolwazi ekusebenzisweni komthetho ukuthi bangasebenzisa ukufuna ubulungiswa. Esikhundleni salokho, abantu abangenacala abangekho empeleni ababandakanyekile emacaleni abekwe ngaphandle, okwenza kube nokuzingelwa kobuciko obungalungile.
Kulula Kanjani Kwenziwe Ngomunye Umuntu?
Ukwaziswa okuncane okuncane kungasetshenziswa njengesihluthulelo sokuthola idatha eyengeziwe ku-intanethi. Ukuvula nje ulwazi olulodwa kumathuluzi ahlukahlukene okucinga kanye nezinsiza ezivamile zokusesha , imithombo yezokuxhumana , neminye imithombo yedatha yomphakathi ingabonisa ulwazi olumangalisayo.
Amanye amashaneli asetshenziswa kakhulu ukuthola ulwazi olwenzelwe ukufaka i-doxing afaka:
- Landelela igama lomsebenzisi : Abantu abaningi basebenzisa igama lomsebenzisi elifanayo kuzo zonke izinsiza eziningi. Lokhu kwenza kube lula kumuntu ozobe esebenzayo ukuze athole ukuthi yisiphi isisulu esingaba nesithakazelo kuso, lapho bechitha isikhathi sabo bese bethatha ezinye izingcezu zolwazi ezingasetshenziselwa ukwakha iphrofayela ephelele.
- Qalisa usesho lwe-WHOIS egameni lesizinda . Noma ubani onomnikazi wegama lesizinda uzokwazi ulwazi lwakhe ebhalweni olutholakala ngokusesha kwe-WHOIS; lokhu kuyidokodo yedatha elula ebuka phezulu onomnikazi wegama elithile lesizinda. Uma umuntu owathengi igama lesizinda engafihli imininingwane yakhe yangasese ngesikhathi sokuthenga, imininingwane yabo yokukhomba (igama, ikheli, inamba yocingo, ibhizinisi, ikheli le-imeyli) litholakala ku-intanethi kunoma ubani okhathalelayo ukuyifuna.
- Imithombo yezenhlalakahle : Inani lelwazi lomuntu siqu olwabelwana ngazo kumasayithi omphakathi wezokuxhumana iphupho ligcwaliseka kubadobi. Amaphrofayela afaka amagama aphelele, izinsuku zokuzalwa , amakheli e-imeyili , izithombe , nokunye okuningi kungatholakala kalula futhi kufinyelelwe.
- Amarekhodi kaHulumeni : Nakuba amarekhodi amaningi abantu engekho ku-intanethi, kusekhona imininingwane encane engatholakala lapha.
- Izinjini eziningi zokusesha : Ukusebenzisa nje amathuluzi okucinga ahlukahlukene kungaholela ekuvuneni okucebile kwedatha.
Abantu bakhipha kanjani ulwazi ngokusebenzisa lezi ziteshi ezifinyeleleka esidlangalaleni? Ngokuthatha ithrekhi eyodwa noma ngaphezulu abesebenayo bese bezakhela kancane kancane kuleso sisekelo, bathatha inhlanganisela yedatha futhi bahlola kumasayithi ahlukahlukene nezinsizakalo ukuze babone ukuthi yimiphi imiphumela engenzeka. Noma ubani ozimisele, isikhathi, nokufinyelela ku- intanethi - kanye nesisusa - uzokwazi ukuhlanganisa iphrofayela yomuntu. Futhi uma umgomo walo mzamo wokuzikhandla wenze ulwazi lwabo kulula ukufinyeleleka ku-intanethi, lokhu kwenziwa kube lula nakakhulu.
Kufanele Ngikhathazeke Ngokuthola I-Doxed?
Mhlawumbe awukho okhathazekile ngokuba nekheli lakho elithunyelwe wonke umuntu ukuze abone; Emva kwakho konke, ulwazi lomphakathi uma umuntu efuna ngempela ukukumba. Kodwa-ke, mhlawumbe wenze into elulazayo emuva lapho useneminyaka eyishumi nambili kanti ngeshwa kukhona amarekhodi edijithali.
Mhlawumbe kwakukhona ukuhlola kube izinto ezingekho emthethweni ezinsukwini zakho zasekolishi, noma imizamo yokuhlambalaza izinkondlo ngesikhathi sokuqala kokuthanda uthando, noma imidwebo yevidiyo yento ethi wena awuzange isho kodwa ubufakazi bukhona lapho bonke bazobona.
Sonke sinesinye into esikhathini esedlule noma sethula ukuthi asikho oziqhenyayo, futhi singathanda ukugcina ngasese.
Ingabe Ukuxoshwa Okungekho Emthethweni?
I-Doxing ayikho emthethweni. Iningi lamasevisi e-intanethi namapulatifomu anemigomo ephikisayo yokugcina imiphakathi yabo iphephile, kodwa ukuxosha ngokwabo akuyona emthethweni. Lokho kuthiwa, ukuthumela okuvinjelwe noma ulwazi olungasetshenzisiwe ngaphambilini ukuze kusongele, ukusongela noma ukuhlukumeza kungabhekwa njengokungekho emthethweni ngaphansi komthetho kahulumeni noma wesifundazwe.
Ngingazivimbela Kanjani Ukuthola I-Doxed?
Ngenkathi kunezinyathelo eziqondile umuntu ngamunye angathatha ukuze alondoloze ubumfihlo babo ku-intanethi, iqiniso eliqakathekileko ukuthi noma ubani angaba yisisulu sokuxoshwa, ikakhulukazi ngezinhlobonhlobo eziningi zamathuluzi okucinga nolwazi olutholakala kalula ku-intanethi.
Uma usuke uthenge indlu, ithunyelwe esithangamini se-intanethi, uhlanganyele esiteshini sezokuxhumana, noma usayine isicelo se-intanethi, imininingwane yakho iyatholakala esidlangalaleni. Ngaphezu kwalokho, kunezinqwaba zemininingwane etholakalayo kalula ku-intanethi kunoma ubani okhathalelayo ukubheka imininingwane yolwazi yomphakathi , amarekhodi wesifunda, amarekhodi wombuso, izinjini zokusesha kanye nezinye izinto zokugcina.
Kodwa-ke, ngenkathi lolu lwazi litholakala kulabo abafuna ngempela ukubheka, lokho akusho ukuthi akukho lutho ongakwenza ukuze uvimbele ukuba u-dox. Kunemibono embalwa evamile yokuziphatha kwe-Inthanethi wonke umuntu okufanele ahlakulele ukuze avikele ulwazi lwakhe:
- Qaphela ukuthi ukwaziswa okungakanani komuntu owabelana naye . Imininingwane encane ingahlanganiswa ndawonye ngokuhamba kwesikhathi ukuze idale iphrofayli ecacile ngokuphelele. Isibonelo, ukumane uchofoze kumsebenzisi womsebenzisi kumasayithi afana ne- Reddit noma i- Pinterest noma i- Twitter izodalula njalo isikhathi esisodwa abenezele ekuxoxweni, abelane ngezithombe, noma athumele umbono.
- Ungalokothi uhlanganyele ngolwazi lomuntu siqu . Uma uthumele ikheli lakho, inombolo yocingo, noma olunye ulwazi olungasetshenziswa ukukukhomba, thatha lolo lwazi phansi .
- Buyekeza izilungiselelo zakho zobumfihlo njalo . Amawebhusayithi afana ne- Facebook ne- Google athola futhi agcine inani elingavamile lomuntu siqu ngabasebenzisi bakhe; noma yini kusuka ekuphequleni imikhuba ukuya ezindaweni ezichazwe nge-geo. Buyekeza izilungiselelo zobumfihlo zamasayithi owavakashela kakhulu, futhi uqiniseke ukuthi ukhululekile ngemali yolwazi okwabiwa ngalo.
- Hlola ukubhaliswa kwesizinda sakho . Uma ungumnikazi wegama lesizinda, hlola ukuqinisekisa ukuthi ulwazi lokubhalisa ("i-whois" idatha) lifihliwe. Abhalisiwe abaningi besizinda banikela ngezinsizakalo zobumfihlo ngesikhathi sokubhalisa kwesizinda esizosifihla lolu lwazi.
- Buyekeza ukuthi mangaki amasayithi anemininingwane yakho . Ngenkathi amasayithi afana ne-MySpace angase angabonakali namuhla, amaphrofayela awakhiwe eminyakeni eyishumi eyedlule ayesekhona futhi afinyeleleka esidlangalaleni. Lokhu kusebenza kunoma isiphi isayithi okungenzeka ukuthi wawukade usebenza kuyo.
- Sebenzisa amagama abasebenzisi amaningi . Esikhundleni sokusebenzisa igama lomsebenzisi elifanayo kuzo zonke amapulatifomu wakho we-intanethi, sebenzisa amagama abasebenzisi ahlukene kuphela amacala okusebenzisa okukhethekile. Isibonelo, sebenzisa igama lomsebenzisi lamanye amaforamu ase-intanethi, elinye igama lomsebenzisi wezindaba zomphakathi, nenye enye yokudlala, njalo njalo. Lo mkhuba uzokwenza kube nzima nakakhulu kubantu ukulandelela ukunyakaza kwakho kumasayithi amaningi.
I-Best Defence iyinhlangano evamile
Ngenkathi sonke kufanele sithathe usongo olusengcupheni yolwazi lwangasese oludalulwe ngokujulile, izinyathelo zobumfihlo zangasese ezisezingeni eliphezulu zingahamba phambili ekunikeni amandla nokuzivikela ngokwethu inthanethi. Nazi izinsiza ezimbalwa ezengeziwe ezingakusiza ukufezekisa lokhu:
- Izindlela Eziyishumi Abazali Bangagcina Izingane Zivikelekile Ku-intanethi : Nazi izinto eziyishumi ezilula abazali abangakwenza manje ukuze baqinisekise ukuthi izingane zabo zenza izinqumo ezihlakaniphile ku-intanethi.
- Izindlela Eyisishiyagalombili Zokufihla Idatha Yakho Ye-Inthanethi : Thola ukuthi ungaqinisekisa kanjani ukuthi ulwazi lwakho luphephile kuwebhu.
- Uqiniseka Kangakanani Ngokuthi Uvikelekile Ku-intanethi? Buyekeza imikhuba yakho yokuphequlula futhi uthathe izinyathelo namuhla ukuqinisekisa ukuthi uphephile.